Самабытнасць беларускай аўтарскай казкі пачатку ХХ стагоддзя

Abstract

У артыкуле даследуюцца ідэйна-тэматычныя, вобразныя і жанрава-стылявыя адметнасці беларускай аўтарскай казкі на матэрыяле твора “Вежа Міру” Максіма Багдановіча. Сцвярджаецца: творчасць Багдановіча ўяўляе сабой мастацкі прыклад сінтэзавання самых розных традыцый і пачаткаў. Тут адметна спалучаны ідэі сусветнага мастацтва і айчыннай культурнай спадчыны, элементы беларускай фальклорнасці і іншанацыянальных міфалагічных плыняў, аўтабіяграфічная рэфлексійнасць і аналітычны погляд на гісторыю і сучаснасць. Усё гэта крэатыўна апрацавана і даведзена да ўзораў класічнасці. Антываенная скіраванасць тэматыкі казкі Багдановіча, прыпавесційнасць яе зместу і маральна-духоўная сканцэнтраванасць праблематыкі дэтэрмінавалі набліжанасць аналізуемага твора да антыўтопіі. Робіцца вывад: багацце ідэйна-тэматычных, вобразных і жанрава-стылявых рашэнняў у “Вежы Міру” абумоўлівае чытацкую цікавасць і значнасць вывучэння твора ў сучасным літаратуразнаўстве. Асаблівы інтарэс і давер рэцыпіентаў да дзівосных падзей узнікаюць дзякуючы не пераконваючай рэалістычнай атрыбутыўнасці і тыповасці вобразаў, а, фактычна, супрацьлеглым шляхам – шляхам стварэння новага міфа, Кнігі кніг, Казкі казак. = The article investigates the ideological and thematic, figurative and genre and style features of the Belarusian author written tales on the material of “The Tower of the World” by Maxim Bogdanovich. It is stated that creativity of Bogdanovich is an art example of synthesizing a variety of traditions and principles. It noteworthy involves ideas of world art and national cultural heritage, elements of Belarusian folklore and foreign mythological currents, autobiographical reflection and analytical look at the history and the present. All this is creatively processed and brought to classic standards. Anti-war orientation of the tale subjects by Bogdanovich, parable content and moral and spiritual concentration of problems conditioned proximity of the analyzed work to the dystopia. Conclusion is made that the wealth of the ideological and thematic, figurative and genre and style solutions in the “Tower of the World” determines the reader's interest and the importance of studying the work by modern literary criticism. Particular interest and trust of recipients in the surprising events appear not due to convincing and realistic attributiveness and typology of images, but, in fact, the opposite way - by creating a new myth, the Book of books, Tale of Tales.