Канцэпт “слова” ў парэміялагічных адзінках беларускай мовы

Abstract

У артыкуле даследавана этнакультурная спецыфіка прыказак і прымавак беларускай мовы, у межах якіх рэпрэзентаваны канцэпт “слова”. Прааналізавана нацыянальна-культурная семантыка парэміялагічных адзінак са значэннем маўленчай дзейнасці, у якіх знайшла адлюстраванне этнапсіхалагічная характарыстыка і рэлігійны светапогляд беларускага народа, чалавек з яго сацыяльным і прыродным акружэннем. У працэсе аналізу нацыянальна-маркіраванага кампанента значэння (анамастычных найменняў, саматызмаў, назваў расліннага і жывёльнага свету) у большасці выпадкаў устаноўлена сувязь вобразаў, пакладзеных у аснову парэмій, са светаўспрыманнем носьбітаў беларускай мовы, дадзена характарыстыка культурна-гістарычнага фактару, які абумовіў канатацыю той ці іншай моўнай адзінкі. З улікам сістэмы стэрэатыпаў самасвядомасці і паводзін беларусаў, іх каштоўнасных арыенціраў і нарматыўнай карціны свету даследаваны вобразны змест народных афарызмаў, які з’яўляецца паказчыкам нацыянальна-культурнай спецыфікі маўленчай дзейнасці прадстаўнікоў беларускага этнасу. = The article presents the study of ethno cultural specificity of Belarusian proverbs and sayings within which the concept of word is represented. National and cultural semantics of paremiological units with the meaning of speaking activity, which illustrate ethno psychological characteristic and religious world outlook of Belarusian people as well as man with his social and nature surroundings, is analyzed. In the process of the analysis of the nationally marked component of meaning (onomastic names, samotisms, names of plant and animal world) connection is established, in most cases, between images, which lie in the basis of paremia, and world perception by Belarusian language speakers; characteristics is given of the cultural and historical factor, which influenced the connotation of this or that speech unit. Taking into account the system of stereo-types in self perception and behavior of the Belarusians, their value orientations and normative picture of the world, image content of folk sayings, which is an indicator of the national and cultural specificity of speaking activity of the representatives of Belarusian people, is studied.